BỘ CHÍNH TRỊ (P1)

Tháng Mười Một 2, 2012 — Lê Mai

Người đầu tiên có sáng kiến lập một Bộ Chính trị trong Ban chấp hành Trung ương đảng là Dgiécdinxki – ngay tại cuộc họp lịch sử ngày 10.10.1917 quyết định chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang và sáng kiến của ông rất được hoan nghênh. Từ đó, cơ cấu quyền lực đặc biệt này được áp dụng ở hầu hết các ĐCS và tồn tại cho đến ngày nay. Tuy nhiên, lịch sử đã cho chúng ta thấy, các ĐCS nắm quyền lãnh đạo trên thế giới ngày nay không còn nhiều, có thể đếm trên đầu ngón tay.

Dgiécdinxki là Chủ tịch đầu tiên của Ủy ban an ninh toàn Nga, tiền thân của KGB khét tiếng sau này. Mối quan hệ giữa Dgiécdinxki và Lênin nói chung không được êm ái cho lắm và khi Lênin còn sống, vấn đề đưa Dgiécdinxki vào Bộ Chính trị không được đặt ra. Sau khi Lênin mất, Dgiécdinxki là Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị.

Nước Nga Xô – viết non trẻ ra đời vào thời điểm gần cuối cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Trong vấn đề ký hòa ước với Đức, Trung ương đảng có sự bất đồng lớn – cũng có thể nói, đây là cuộc đấu tranh giữa Lênin với đa số các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương muốn đánh bằng bất cứ giá nào. Trước tình thế nguy ngập, Lênin chỉ thị bằng mọi giá phải ký hòa ước và kết quả cuộc bỏ phiếu đã nghiêng về ý kiến Lênin. Ngày 3.3.1918, hòa ước Brest – Litov đã được ký.

Bộ Chính trị – ba tiếng “thân thuộc” đó có lẽ không ngày nào là không hiển hiện trên tivi, trên báo chí, trong từng câu chuyện và cả trong mỗi ý nghĩ của dân chúng. Lý do thật đơn giản, bởi quá khứ, hiện tại và tương lai đều gắn liền với các quyết sách của Bộ Chính trị. Người ta nói đến, nghĩ đến Bộ Chính trị với sự khâm phục và sự ngưỡng mộ đặc biệt.

Nếu một vấn đề mà “Bộ Chính trị đã quyết định rồi” thì chỉ còn có việc phải thực hiện, chấm dứt tất cả các tranh cãi. Điều này, một mặt nói lên quyền lực đặc biệt, bao trùm toàn bộ của Bộ Chính trị; mặt khác, nó cũng cho thấy vấn đề đã được các bộ óc xuất sắc nhất của đảng suy nghĩ, cân nhắc hết sức kỹ càng trước khi đưa ra quyết định.

Giucốp – một tướng lĩnh huyền thoại của LX trong cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, đã rất xúc động khi lần đầu tiên gặp Bộ Chính trị và Xtalin. Đó là thời điểm sau khi ông chỉ huy thắng lợi chiến dịch Khan-khin Gôn, Mông Cổ. Sau đó, Giucốp được chỉ định làm Tư lệnh Quân khu đặc biệt Ki ép. Bấy giờ, quân đội LX tiến hành nhiều cuộc tập trận với tình huống là Đức sẽ tấn công LX. Trong một cuộc tập trận rất lớn, Giucốp được giao Chỉ huy quân Xanh – giả định là quân Đức, đã đánh thắng quân Đỏ – giả định là quân Nga do Páplốp chỉ huy. Khi phân tích về cuộc tập trận, Xtalin rất khó chịu vì sự thất bại của quân Đỏ.

Một ngày sau, Giucốp được triệu tập lên gặp Xtalin. Ông ta nói:

- Bộ Chính trị đã quyết định không để Mêrétxcốp làm Tổng Tham mưu trưởng nữa và cử đồng chí lên thay.

Giucốp không hề nghĩ đến một quyết định như vậy, bèn đáp lại:

- Tôi chưa bao giờ làm công tác tham mưu cả. Tôi luôn ở đơn vị chiến đấu. Tôi không thể làm Tổng Tham mưu trưởng.

- Bộ Chính trị đã quyết định cử đồng chí rồi. Xta-lin nói, nhấn mạnh vào tiếng “đã quyết định”.

Như vậy, Giucốp chỉ còn việc phải chấp hành.

Rạng sáng ngày 22.6.1941, Đức bắt đầu tấn công LX. Vào hồi 3 giờ 40 phút sáng, Giucốp điện thoại khẩn cấp cho Xtalin báo cáo tình hình và đề nghị cho phép bắt đầu các hành động đánh trả, song Xtalin – sau phút bàng hoàng, chưa cho phép mà lại yêu cầu triệu tập Bộ Chính trịhọp. Mãi cho đến 4 giờ 30 phút sáng, các Ủy viên Bộ Chính trị mới tới điện Kremlin đầy đủ. Khoảng thời gian đó đủ cho xe tăng Đức tiếp tục tiến sâu vào lãnh thổ LX hàng chục cây số nữa. Quân Đức với sự bất ngờ và chiếm ưu thế về binh lực, vũ khí, đã ào ạt đánh đòn phủ đầu như vũ bão làm rối loạn bộ đội LX. Thế nhưng, nếu Bộ Chính trị chưa họp, chưa ra quyết định, bộ đội LX vẫn chưa thể có các hành động đánh trả quân Đức.

Trưa ngày hôm đó, Xtalin gọi cho Đại tướng, Tổng Tham mưu trưởng Giucốp:

- Bộ Chính trị quyết định cử đồng chí tới Phương diện quân Tây Nam với tư cách là đại diện Đại bản doanh Bộ Tổng tư lệnh. Đồng chí cần bay ngay tới Ki ép rồi từ đó cùng với Khơrútxốp đến Bộ tư lệnh Phương diện quân ở Técnôpôn.

Quyết định của Bộ Chính trị phái Tổng Tham mưu trưởng ra mặt trận ngay trong ngày đầu chiến tranh, trong tình hình chiến sự diễn ra cực kỳ bất lợi cho LX rõ ràng không phải sáng suốt. Vắng Tổng Tham mưu trưởng, tất nhiên việc điều phối, chỉ huy các mặt trận gặp khó khăn. Bộ Tổng tham mưu và Đại bản doanh không nắm được đầy đủ tình hình nên ra nhiều mệnh lệnh không thực tế và do đó, không thể thực hiện được. Các quyết định đưa ra luôn bị chậm trễ, lạc hậu so với thực tiễn.

Cuối tháng 7, Bộ Chính trị lại có ý định cách chức Nguyên soái Timôsencô, tư lệnh Phương diện quân miền Tây. Nhưng Giucốp phản đối, ông cho rằng việc luôn thay đổi các tư lệnh phương diện quân ảnh hưởng không tốt tới diễn biến các trận đánh. Các tư lệnh chưa kịp nắm tình hình công việc đã phải mở các trận đánh lớn. Giucốp nói, Nguyên soái đã làm tất cả những gì có thể làm được trên cương vị của mình, và gần suốt một tháng đã kìm quân địch lại ở vùng Xmôlenxcơ,  không ai có thể làm được gì nhiều hơn nữa. Nếu để Timôsencô thôi giữ chức tư lệnh phương diện quân là sai lầm và không có lợi. Bộ Chính trị đã phải chấp nhận lập luận đó là đúng đắn.

Nhớ lại những ngày đầu chiến tranh, số phận bi thảm đã xẩy ra với Páplốp – một tướng lĩnh bậc nhất của quân đội Xô-viết. Do những thất bại nghiêm trọng của phương diện quân Tây, Páplốp đã bị Tòa án binh – dĩ nhiên, phải được Bộ Chính trị thông qua, kết án tử hình. Cùng bị xử bắn với Páplốp còn có năm Thiếu tướng và một chính ủy. Họ đã không làm được điều mà họ không thể làm. Quyết định của Bộ Chính trị và Tòa án binh rõ ràng quá nghiêm khắc. Những ngày đầu chiến tranh, có mặt trận nào mà không thất bại?

Có thể nói, những ngày đầu chiến tranh, Bộ Chính trị rất lo âu. Có lúc, Xtalin và các Ủy viên Bộ Chính trị không nắm được tình hình, bèn trực tiếp sang Bộ Tổng tham mưu xem bản đồ chiến sự. Từ Kremlin đến tòa nhà Bộ Tổng tham mưu chỉ vài phút đi bộ. Lúc này, các tướng lĩnh Xô-viết đang đứng quanh một bàn tròn rộng, trên đó là bản đồ chiến sự các mặt trận.